Pandemi süreciyle başlayan ekonomik daralma ve sonrasında yaşanan enflasyon, sadece Türkiye değil tüm dünya ülkelerini ilgilendiren bir konu oldu ve artık herkes bir şekilde yatırım yapmak mecburiyetinde hissetmekte. Durum böyle olunca çok çeşitli yatırım araçları söz konusu oldu. Kimisi dijital paralar yani coinlere, kimisi borsa, kimisi ev, araba gibi mülklere yöneldi. İşte böyle bir zaman dilimi için Netflix’te yayınlanan Get Smart with Money isimli belgesel Türkçe olarak Para Dersleri diye geçmekte, para yönetimi konusunda danışmanlık veren 4 kişinin para konusunda danışmanlığa ihtiyacı olan 4 kişiye yol gösterecilik yapması üzerine bir belgesel.
Danışmanlığa ihtiyacı olan 4 kişiyi sıralamak istersek;
- Amerikan futbolu oyuncusu (Teez): Bildiği tek iş olan amerikan futbolunda tek seferde 1,6 milyon dolarlık bir para kazanıyor ve bu parayı bir ev alarak, sonrasında kolye, saat gibi takılara 60 bin dolara civarı para harcıyor. Biraz daha para harcadıktan sonra ise yaklaşık 200 bin dolar gibi bir para kalıyor ama kötü taraf şu, sakatlanıyor ve sonrasında ise takım ile yollar ayrılmasına müteakip cebine artık bir dolar dahi yeni para girişi olmuyor. Bu kişiye yardımcı olacak olan danışman onu S&P yani Borsa’ya sokuyor.
- Genç bir anne (Arianna): Genç bir anne var ve öğrenciyken aldığı öğrenci kredilerinden ki senede 25bin dolar olan bu kredilerden dolayı şuanda 108 bin dolar kadar bir borcu bulunmakta. Evli iki çocuğu var, faturaları kocası ödemekte kendisi ise bu borçlarını bir şekilde kapamanın peşinde. Ona danışmanlık yapansa kişi ise anaokulu öğretmeni bir kadın ve kendisininde zamanında 300 bin dolar borcu varken bu borçtan kurtulup şimdi insanlara bu konuda yardım etmeye çalışıyor.
- Barmen bir kız: İki işte çalışıyor, biri barmenlik diğeri bira fabrikası. Ünlü bir tasarımcı olmak gibi hayali var.
- Evli bir çift: Erkek evin tüm işlerini hallediyor kadın ise psikoterapist ver her yıl artan miktarlarda para kazanıyor. En son yılda 300 bin dolar seviyesine çıktılar. Bu ailenin de harcamaları biraz fazla. Alışverişe, kıyafete epey para harcıyorlar. Onlara da ilk iş alışverişteki fazla harcamayı kısması söyleniyor.
Genel olarak, ilk iş harcamalarını kısmalarını söylemekle işe başlıyorlar ve kimisine ek iş önerilerinde bulunuyorlar. Örneğin barmen kızın sanatsal yeteneği var ona köpeklerini gezdirenlere hızlıca bir kara kalem resim çizmesini ve sonrasında köpek gezdirme işi yaptığını, iletişim bilgileri vermesi gerektiğini tavsiyede bulunuyor. Böylelikle günlük sıcak para kazanabileceği bir iş fikri göstermiş oluyor.
Arianna’ya yapılan tavsiyede ise aldığı 5000 dolarlık maaşı 5’e bölmesini ve böylece hangi harcamayı hangi bütçeyle yapacak onu yönetebilmesini söylüyorlar.
Para ile alakalı düşünce yapılarından bahsediliyor. Korkulardan, paranı sabit tutarsan enflasyon yüzünden yine zarar edeceğinden. Gelir getirmeyen işleri bırakmandan.
Danışmanlık alan kişilerin yaşadıkları psikolojik ve duygusal durumları da gösteriyorlar. Kendileri ile yüzleşiyorlar.
Aradan bir kaç ay geçtikten sonra ne durumdalar danışmanları ile birlikte konuşma gerçekleştiriyorlar.
FIRE teriminden bahsediliyor Financial Independence Retire Early, özetle erken emeklilik terimi. Erken emeklilik için ne kadar bir yatırım yapman gerekiyor hesaplama yapıyor. Aylık 9000 dolar çarpı 12 ay ve çarpı 25 yıl gibi bir rakam yatırım yapmalarını söylüyor. Kısacası ihtiyacın olan parayı 25 yıl sana verecek sistem. Şuanki mevcut durumları ile bu gereken yatırım miktarına kaç yılda ulaşacaklarına bakıyorlar.
Amerikadaki ekonomik durum hakkında, kişilerin çektikleri ekonomik sıkıntılar hakkında ara ara istatistiki verileride sunuyorlar.
1 yıllık bir süreç boyunca durumları ekran önüne getiriliyor ve son olarak ne durumda oldukları gösteriliyor.
Genel olarak bir yatırım danışmanlığından ziyade hayat tarzı sunuyorlar. Şahsi görüşüm, para biriktirme konusunda sorun yaşıyorsanız yada harcamalarınız çok fazla ise bu diziye bakabilirsiniz.
Asıl mesleği makine mühendisi olan Emre Seymenler, sahip olduğu bir çok internet sitesi üzerinde de zaman buldukça yazılar yazmaktadır. Arama motoru optimizasyonu konusunda bir çok firma ve kuruluşa hizmet veren Emre Seymenler, SEO konusunda ki yazılarını Prusa Seo isimli sitesinde, periyodik kontrol hizmeti verdiği firması olan Prusa Mühendislik internet sitesinde ise iş ekipmanlarının periyodik kontrolü üzerine yazılar yazmaktadır.Endüstri.io sitesinde endüstriyel alanlara yönelmektedir.